www.olecko.info

6 maja 2011 roku w Oleckiej Izbie Historycznej  odbyło się na spotkanie pt. Prusowie ? zapomniany naród  Europy. Tym razem w ramach miesięcznych spotkań Kustosz Oleckiej Izby Historycznej - Eliza Ptaszyńska Pani Ptaszyńska zaprosiła na wykład profesora dr hab.  Grzegorza Białuńskiego. Jest to historyk urodzony i zamieszkały w Giżycku, który  zajmuje się historią  osadnictwa na ziemiach mazurskich oraz dziejami plemion pruskich.

W powiecie oleckim pierwsze pomniki upamiętniające ofiary  I wojny światowej zaczęto wznosi po zakończeniu działań wojennych. Miały one najczęściej formy różnego typu obelisków upamiętniających mieszkańców wsi, poległych na frontach Wielkiej Wojny, w szeregach armii niemieckiej. Były to obiekty wolnostojące - także ustawiane na cmentarzach, czasami były to pamiątkowe płyty w kościołach. Na większości pomników znajdowały się tablice ze spisami nazwisko poległych.

"Dawno, dawno temu" tak mówi stara ludowa niemiecka pieśń. Także moje myśli wracają w odległą przeszłość, kiedy wspominam Boże Narodzenie w domu w Krzywych, nazwanych później Bergenau. To już prawie 60 lat temu. Krzywe to wioska licząca około 500 mieszkańców. Znajdowała się na końcu świata, przycupnięta wśród pagórków, których widok odbijał się w wodach pięknego jeziora. Na jednym końcu wieś znajdowała się już tak blisko jeziora, że podczas wiosennych roztopów, wody jeziora docierały aż pod gospodarstwo Murawskiego.

W skład obszaru, na którym rozegrały się wydarzenia I wojny światowej na pograniczu Rosja - Prusy Wschodnie  w 1914 r. wchodziły: część terytorium okręgu Gąbinskiego część guberni suwalskiej, większa część powiatu grodzieńskiego z guberni grodzieńskiej i nieznaczna część powiatu kowieńskiego z guberni kowieńskiej. Północną i wschodnią granicą tego obszaru była rzeka Niemen, zachodnią  - rzeka Węgorapa, linia mazurskich jezior, od południa granica prusko-rosyjska do Grajewa i twierdza Osowiec oraz rzeka Biebrza.