Olecko - rynek Plac Wolności, park 2009

Czekaj - trwa ładowanie grafiki [800KB].
Jeżeli masz problemy z wyświetlaniem zdjęć, prawdopodobnie nie masz zainstalowanego oprogramowania Java.

Rynek olecki od założenia miasta stał się ośrodkiem życia mieszkańców Olecka, którzy z dumą podkreślali, że należy on do największych w Europie. Już najstarsze działo historyczno-geograficzne Caspara Hennenbergera z 1595 roku dotyczące przeszłości Prus "Erclerung der Preussischen grössern Landtaffel" wspomina jako osobliwość rozmiary oleckiego rynku i przytacza legendę, według której ówczesny starosta straduński, Wawrzyniec von Halle, założył się z kimś zamożnym o większą sumę, że jeżeli stanie na jednym końcu rynku na czele czterystu jeźdźców, to nie będzie widoczny z jego drugiego krańca.

Ta legenda nie wyjaśnia planów księcia Albrechta, związanych z lokacją nowego miasta. Wawrzyniec von Halle obejmował stanowisko starosty książęcego w 1561 roku, podczas gdy podstawowe założenia przestrzennego rozplanowania Margrabowej gotowe już były pod koniec roku 1559. Wyjaśnienia zamysłów księcia należy dopatrywać się raczej w ówczesnej sytuacji politycznej. Po hołdzie pruskim obszar państwa krzyżackiego włączono do Polski na prawach lenna. Znalazło się ono na szlakach handlowych, łączących miasta polskie z wybrzeżem bałtyckim. Margrabowej wyznaczono zapewne w tej nowej sytuacji ważną rolę ośrodka wymiany handlowej na pograniczu Korony, Wielkiego Księstwa Litewskiego i Prus Książęcych.
W różnych źródłach historycznych znaleźć można rozmaite - niekiedy sprzeczne - informacje na temat wielkości oleckiego rynku. W przywileju lokacyjnym miasta czytamy m.in., że "cmentarz ma mieć obszar dwu morgów, rynek zaś dwunastu morgów". Hennenbergen pisze, że rynek ma osiem i pół morgi (Der Marckt hat allein achthalb Morgen), gdzie indziej dowiadujemy się, że powierzchnia jego wynosi 5,5 hektara. W monografii "Olecko. Z dziejów miasta i powiatu" czytamy z kolei, że miasto rozplanowano z wielkim rozmachem, "dając mu ogromny, dziewięciomorgowy rynek o wymiarach 255x215x228x255 metrów". "Ostpreussisches Städehandbuch" z 1926 roku określa jego wielkość na 7 ha.
Rynek był od samego początku widownią najważniejszych wydarzeń w życiu Olecka. Niektóre z nich, jak wizyty książąt i królów pruskich, przypominają źródła historyczne, inne - poznajemy z utrwalonych relacji naocznych świadków lub z zachowanych fotografii. Widzimy na nich m. in. apel kawalerii niemieckiej w 1914 roku, rosyjskich jeńców wojennych czy odwiedziny Hindenburga i Ludendorffa latem 1915 roku w kwaterze gen. Eichhorna w Olecku. Na rynku miejskim organizowano manifestacje i pochody mieszkańców podczas plebiscytu w lipcu 1920 roku, a później, w czasach hitlerowskich, na zgromadzeniach i pochodach skupiali się tu członkowie NSDAP i organizacji paramilitarnych. Wtedy nosił on już nazwę Adolf-Hitler-Platz.
Stały na nim nadal główne budowle, wzniesione w przeszłości: kościół ewangelicki, ratusz, średnia szkoła żeńska. Chwałę oręża niemieckiego przypominały pomniki, które miały cementować patriotyczną jedność lokalnej społeczności. W styczniu 1945 roku, po wkroczeniu wojsk sowieckich do miasta, spłonęła większość budynków wokół rynku. Los ten spotkał także kościół na wzgórzu, ale sam rynek nie zmienił swego kształtu i wielkości. Pozostał taki sam, jak za czasów księcia Albrechta.

Powrót

Olecko.info Ostatnia zmiana: 26-09-2009 J. Kunicki